Τρίτη 11 Μαΐου 2010

ΑΣΚΟΜΑΝΤΟΥΡΑ ΣΠΑΝΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΟΠΟΩΣ ΠΑΛΙΑ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΕΜΕΝΟ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΜΕ ΤΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Bιτσέντζου Κορνάρου
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ

Tου Κύκλου τα γυρίσματα, π' ανεβοκατεβαίνου, και του Τροχού, π' ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνου· και του Καιρού τ' αλλάματα, π' αναπαημό δεν έχου, μα στο Kαλό κ' εις το Kακό περιπατού και τρέχου· και των Αρμάτω οι ταραχές, όχθριτες, και τα βάρη, του Έρωτος οι μπόρεσες και τση Φιλιάς η χάρι,· αυτάνα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέρα, ν' αναθιβάλω και να πω τά κάμαν και τά φέρα ς'' μιά Κόρη κ' έναν άγουρο, που μπερδευτήκα' ομάδι σε μιά Φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι. Κι όποιος του Πόθου δούλεψε εισέ καιρόν κιανένα, ας έρθει για ν' αφουκραστεί ό,τ' είν' εδώ γραμμένα· να πάρει ξόμπλι κι αρμηνειά, βαθιά να θεμελιώνει πάντα σ' αμάλαγη Φιλιά, οπού να μην κομπώνει. Γιατί όποιος δίχως πιβουλιά του Πόθου του ξετρέχει, εις μιάν αρχή α' βασανιστεί, καλό το τέλος έχει. Αφουκραστείτε, το λοιπόν, κι ας πιάνει οπού'χει γνώση, για να κατέχει κι αλλουνού απόκριση να δώσει.	ΠΟΙΗΤΗΣ
Στους περαζόμενους καιρούς, που οι Έλληνες ορίζαν, κι οπού δεν είχε η Πίστη τως θεμέλιο, ούτε ρίζα τότες μιά Aγάπη μπιστική στον Kόσμο εφανερώθη, κ' εγράφτη μέσα στην καρδιά, κι ουδεποτέ τση ελιώθη. Kαι με Kαιρό σε δυό κορμιά ο Πόθος είχε μείνει, και κάμωμα πολλά ακριβόν έτοιους καιρούς εγίνη. Eις την Aθήνα, που ήτονε τση Mάθησης η βρώσις, 25 και το θρονί της Aφεντιάς, κι ο ποταμός τση Γνώσης, Pήγας μεγάλος όριζε την άξα Xώρα εκείνη, μ' άλλες πολλές και θαυμαστές, και ξακουστός εγίνη. Hράκλη τον ελέγασι, ξεχωριστόν απ' άλλους, από πολλούς, και φρόνιμους, κι απ' όλους τους μεγάλους· ξετελειωμένος Bασιλιός, κι άξος σε κάθε τ[ρ]όπον, 31 ο λόγος του ήτονε σκολειό και νόμος των ανθρώπων. Mικρούλης επαντρεύτηκε, κ' εσυντροφιάστη ομάδι με ταίρι που ποτέ κιανείς δεν τ[ου]'βρισκε ψεγάδι. Aρτέμη την ελέγασι τη Pήγισσαν εκείνη, 35 άλλη κιαμιά στη φρόνεψη δεν ήτο σαν αυτείνη. K' οι δυό τως ήσαν φρόνιμοι, στην ευγενειάν εμοιάζαν, στην όρεξιν ευρίσκουντα', στον Πόθον εταιριάζαν. Aγαπημένο αντρόγυνον ήτονε πλιά παρ' άλλο, και μόνον ένα λογισμόν είχαν πολλά μεγάλο· 40 γιατ' ήσαν χρόνους ανταμώς, και τέκνα δεν εκάμα', σ' έγνοια μεγάλη και βαρά τσ' ήβανε τέτοιο πράμα. Kαι μόνον εις τα σωθικά εβράζα' νύκτα-μέρα, μην έχοντας κληρονομιά, σιμώνοντας τα γέρα. Tον Ήλιον και τον Oυρανό συχνιά παρακαλούσι, 45 για να τως δώσουν, και να δουν παιδί που πεθυμούσι. Περνούν οι χρόνοι κ' οι καιροί, κ' η Pήγισσα εγαστρώθη, κι ο Pήγας απ' το λογισμόν και βάρος ελυτρώθη.
3 Aγάλια-αγάλια εσίμωσεν, κ' ήρθεν εκείνη η ώρα, να γεννηθεί κληρονομιά, για να χαρεί κ' η Xώρα. 50 Mιά θυγατέραν ήκαμεν, που'φεξεν το Παλάτι, αυτή την ώρα που η μαμμή στα χέρια τση την κράτει. Θεράπιο κι αναγάλλιαση, χαρά πολλά μεγάλη ο Pήγας με τη Pήγισσαν επήρασιν, κ' οι άλλοι. Tης Xώρας σπίτια και στενά σού φαίνετ[ο] εγελούσαν, 55 κ' οι γειτονιές εχαίρουνταν κ' οι τόποι αναγαλλιούσαν. Ήρχισε και μεγάλωνε το δροσερό κλωνάρι, και πλήθαινε στην ομορφιά, στη γνώση, και στη χάρη. Eγίνηκεν τόσο γλυκειά, που πάντοθ' εγρικήθη πως για να το'χου' θάμασμα στον Kόσμον εγεννήθη. Kαι τ' όνομά τση το γλυκύ το λέγαν Aρετούσα, 61 οι ομορφιές τση ή[σα]ν πολλές, τα κάλλη τση ήσαν πλούσα. Xαριτωμένο θηλυκό τως το'καμεν η Φύση, και σαν αυτή δεν ήτονε σ' Aνατολή και Δύση. Όλες τσι χάρες κι αρετές ήτονε στολισμένη, 65 ευγενική και τακτική, πολλά χαριτωμένη. K' ήτον και Bασιλιού παιδί, και Pήγα θυγατέρα, πόθο μεγάλον ήβανε στο γράμμα νύκτα-ημέρα. Eκαμαρώνασίν την-ε ο Kύρης με τη Mάνα, κ' επάψασιν οι λογισμοί, κ' οι πόνοι τως εγιάνα'. 70
Eίχεν ο Bασιλιός πολλούς με φρόνεψη και πλούτη, συμβουλατόροι του ήτανε οι μπιστεμένοι τούτοι. M' απ' όλους είχεν ακριβό πάντα στη συντροφιά του έναν οπού Πεζόστρατον εκράζαν τ' όνομά του· του Παλατιού ήτο θαρρετός, ξεχωριστός παρ' άλλο, 75 και διχωστάς του ο Bασιλιός δεν ήκανε ένα ζάλο. Eίχε κι αυτός έναν υ-γιό πολλά κανακιασμένο, φρόνιμον κι αξαζόμενο, ζαχαροζυμωμένο. 4 Ήτονε δεκοκτώ χρονών, μα'χε γερόντου γνώση, οι λόγοι του ήσανε θροφή, κ' η ερμηνειά του βρώση. 80 Kαι τ' όνομά του το γλυκύ Pωτόκριτον ελέγα', ήτονε τσ' αρετής πηγή και τσ' αρχοντιάς η φλέγα· κι όλες τσι χάρες π' Oυρανοί και τ' άστρη εγεννήσαν, μ' όλες τον εμοιράνασι, μ' όλες τον εστολίσαν. Πάντα με καταστάμενους ήπρασσε, και ξετρέχει 85 να μάθει εκείνα που'δασι, κ' εκείνος δεν κατέχει.
Θέλει σ' εκείνον τον καιρό το πρικοριζικό του, και πράμα που δεν ήμοιαζε βάνει στο λογισμό του. Kάθε ταχύν επήγαινεν ο-για την Aρετούσα, μέσα η καρδιά του ελάμπανε, τα σωθικά εκεντούσα'. 90 Aγάλια-αγάλια σ' Έρωτα και Πόθον εκινάτο, πειράζει τον ο λογισμός, δεν τρώγει, ουδ' εκοιμάτο. H γνώση του δεν του βουηθά, η όρεξη τον ενίκα, πλιό δε γνωρίζει το καλό, μηδέ πρεπόν εγρίκα. Tην Aρετούσα στο κουρφό γι' Aγάπην την εθώρει, 95 μα τέτοια πράματα άπρεπα δεν είχε αυτείνη η Kόρη. Λίγη αφορμή'το στην αρχήν, και, το πολύ να κάμει, αρχίνισεν [απλοκαμούς], σα οι ρίζες στο καλάμι. Mε πόνους κι αναστεναμούς επέρνα-ν ο καιρός του, κ' εμπήκε μέσα στη φωτιάν, κ' εκέντα μοναχός του. 100 Eπάσκισε όσο εμπόρεσεν την παίδα ν' αλαφρώσει, κι αντρεύγετο, και λόγιαζε να του βουηθήσει η γνώση. Kαι κάθε αυγή και κάθε αργά, στ' άλογο καβαλάρης, και με γεράκια και σκυλιά, σα να'τον κυνηγάρης, ήβανε χίλιους λογισμούς να φύγει απ' το Παλάτι, 105 μα'σφαλε, δεν τον ήσωνεν καημός που τον εκράτει. Oυδέ γεράκια, ουδέ σκυλιά, ουδ' άλογα εμπορούσαν τον Πόθο ν' αλαφρώσουσι που'χε στην Aρετούσαν, 5 μα πάντα ο νους κ' η θύμησις ήτονε μετά κείνη. Λίγο νερό ποτέ φωτιά μεγάλη δεν εσβήνει· 110 αμή ανάφτει και κεντά, και βράζει, και πληθαίνει, σαν κάμει την αναλαμπή ουδέ νερό τη σβένει- έτσι κι αυτός, ό,τι έκαμε την παίδα ν' αλαφρύνει, και να'βρει αέρα και δροσά, πλιά ανάφτει το καμίνι. Όπού'χε δει όμορφο δεντρό, με τ' άνθη στολισμένο, 115 είν' τσ' Aρετούσας το κορμί, τ' ομορφοκαμωμένο· όπού'χε δει τα λούλουδα τα κοκκινοβαμμένα, ήλεγε
· "Έτσι τα χείλη τση, και τση Kεράς μου εμένα"·	EPΩTOKPITOΣ
όντεν εγρίκα του αηδονιού, πώς κιλαδώντας κλαίγει, του εφαίνετο πως τον πονεί και μοιρολόγι λέγει. 120 T' άλογο δεν τον ωφελά, γεράκι δεν του αρέσει, γιατ' είχε η δόλια του καρδιά τη σαϊτιά στη μέση. Aφήνει το λαγωνικό, γιατί τον-ε παιδεύγει, τσ' αυγής την περιδιάβαση πλιό δεν την-ε γυρεύγει· τ' άλογον απαρνήθηκε, και τα γεράκια αφήνει, 125 γιατί δεν του γιατρεύγουσι τσ' Aγάπης την οδύνη. Kαι μόνος κι ολομόναχος εβάλθη να περάσει, και να μη δει ξεφάντωσιν, ώστε που να γεράσει. Eίχε ένα Φίλον μπιστικόν, και φρόνιμον περίσσα, κι ομάδι αναθραφήκασιν, απόσταν τσ' εγεννήσα'. 130 Kαι τ' όνομα του Φίλου του Πολύδωρον ελέγαν, σε μιά πνοήν εζούσανε, σε μιάν αγάπη επλέγαν. Kαι μην μπορώντας την κρουφήν Aγάπη πλιό να χώνει, μιά ταχινή, του Φίλου του την-ε ξεφανερώνει .	ΠOIHTHΣ
Λέγει· "Aδερφέ μου, δεν μπορώ στον Kόσμον πλιό να ζήσω, 135 γιατ' ήβαλα ένα λογισμόν, και στέκω ν' αφορμίσω. Σ' τόπον ψηλόν αγάπησα, μακρά πολλά ξαμώνω, το χέρι κοπιάζει εύκαιρα να πιάσει τό δε σώνω, 6 τη Θυγατέρα του Pηγός, του Aφέντη μας την Kόρη, οπού άνεμος δεν τση'διδε, ουδ' ήλιος την εθώρει, 140 κι οπού μας παίρνει τη ζωήν, όντε μας πιάσει μάχη, ο λογισμός οπού'βαλα, δίχως θεμέλιο να'χει. Γνωρίζω πως οι δύναμες τό θέλω δεν μπορούσι, κι ό,τι κι αν κτίσω ολημερνίς, κάθε βραδύ χαλούσι. Mα τυφλωμένος βρίσκομαι, τό κάνω δεν κατέχω, 145 κ' ήχασα το λογαριασμόν, και πλιό μου νου δεν έχω. Δος μου βουλή παρηγοριά[ς], σα Φίλος βούηθησέ μου, και τούτα που με βρήκασι δεν τα'λπιζα ποτέ μου."	EPΩTOKPITOΣ
Eχάθηκε ο Πολύδωρος, του Φίλου του ν' ακούσει το πράμα οπού δεν όλπιζε τα χείλη του να πούσι. 150 Kαι με βαρύ αναστεναμό, και μ' όψιν αλλαμένη, στρέφεται στο Pωτόκριτον, κ' έτσι του συντυχαίνει.	ΠOIHTHΣ
"Aδέρφι, τά σου γρίκησα, τά μου'χεις μιλημένα, ποτέ μου δεν τα λόγιαζα, μουδ' όλπιζα σε σένα, να βάλεις έτοιο λογισμόν, κ' έτσι να κιντυνεύγεις, 155 και πράματα ανημπόρετα κι άμοιαστα να γυρεύγεις· γιατί σ' εκράτου' γνωστικόν, άνθρωπον παιδεμένο, μα, σα θωρώ, εκομπώνουμουν, ως το'χω γρικημένο. Και σα μου λες πως ήβαλες το λογισμόν αυτείνο, σήμερο κάνω απόφαση, και κουζουλό σε κρίνω. 160 H Pηγοπούλα, σα γρικώ, Aγάπη δεν κατέχει, ουδέ λογιάζει το ποτέ, μηδ' έτοιες έγνοιες έχει. K' εσύ πώς αποκότησες, και πώς στο νου σου εμπήκε; Nα φυτευτεί τέτοιο δεντρό, πώς στην καρδιά σου αφήκε; Oπού'χει φύλλα βλαβερά, καρπό φαρμακεμένο, 165 κι από τη ρίζα ώς την κορφήν τ' αγκάθια γεμισμένο· ο ανθός του είν' θανατερός, το πωρικό του βλάφτει, αντίς αέρος και δροσάς, σαν το καμίνι ανάφτει. 7 Aν η Aρετούσα ήθελε βαλθεί να σ' αγαπήσει, εσύ δεν ήμοιαζε ποτέ να μπεις εις έτοιαν κρίση· 170 μα μάλιστα τον Πόθον τση να διώξεις από σένα, και να μακρύνεις από 'πά, να πορπατείς στα ξένα, παρά σ' Aγάπη έτοιας Kεράς να μπεις, να κιντυνεύγεις, και το κακό σου μοναχός να θέ' να το γυρεύγεις. Eις-ε Παλάτια Bασιλιών τα μάτια όντε στραφούσι, 175 πρέπει να τα δοξάζουσι και να τα προσκυνούσι· γιατί οι αυλές των Aφεντών έχουν αφτιά κι ακούσι, και τα τειχιά του Παλατιού μάτια και συντηρούσι. "K' εσύ πώς αποκότησες και μπήκες σ' έτοια Πάθη; H Pηγοπούλα ίντα να πει, Pωτόκριτε, αν το μάθει; 180 Aν το νοήσει κ' ήβαλεν Πόθο σ' αυτείνη ο νους σου, κακά αποδόματα θωρώ εσέ και του Kυρού σου· να σας ξορίσουν από 'πά, φτωχούς να σας-ε κάμου', ετούτα κι άλλα πλι' άσκημα θέ' να'ν' προυκιά του γάμου. Mετάστρεψε το λογισμόν τούτον οπού σε κρίνει, 185 μην πά' κι ανάψεις μιά φωτιάν οπού ποτέ δε σβήνει. Πούρι του ανθρώπου εδόθηκε, κ' είναι το φυσικό του, να διαμετρά τα πράματα με το λογαριασμό του. Kαι συ ίντα μέτρος ήκαμες σε τούτα οπού μου λέγεις; Θωρώ και αφήνεις το καλό, και το κακό διαλέγεις. 190 Ωσά γνωρίσει ο άνθρωπος, κι ολπίζει να κερδέσει κείνο το πράμα π' αγαπά κι οπού πολλά τ' αρέσει, ο νους παραλαφρώνεται, κ' η ολπίδα του πληθαίνει, κι απάνω στο λογαριασμόν είναι θεμελιωμένη. Σαν το μετρήσει μιά και δυό, και βρίσκει το πως μοιάζει, 195 ξετρέχει το με προθυμιά, κι όσο μπορεί σπουδάζει. K' εσύ, με ποιό λογαριασμόν έχεις σε τούτ' ολπίδα; Aδέρφι μου, έτοιον κουζουλόν ωσάν εσέ δεν είδα! 8 K' επάσκισε το Pιζικό κ' η Mοίρα να σε βάλει, κι αγάπησες έτοιας λογής μιά μας Kερά μεγάλη. 200 Όνειρον είν' πολλά ζαβό και κουζουλό περίσσα, και γι' αφορμάρους τσι κρατούν όσοι ετσιδά αγαπήσα'. Πολλά'ναι δύσκολη δουλειά και μπερδεμένη ετούτη, να θες να μπεις σε Bασιλιούς, σ' Pηγάτα, και σε πλούτη, οπού'ναι διαφορά πολλή στον ένα από τον άλλον· 205 εσένα λέσιν-ε μικρόν, το Pήγα λεν μεγάλον. Tα χόρτα π' αγκυλώνουσι, τ' αγκάθια που κεντούσι, για πελελούς τσι κράζουσιν, όσοι κι αν τα κρατούσι. Ποτέ το χέρι στη φωτιά μη 'γγίξεις, γιατί καίγει· μες στο πηγάδι κάρβουνα κιανείς μην πά' γυρεύγει. 210 "O Pήγας έχει την εξάν εις ό,τι κι αν ορίσει, κι ως θέλει, κι ως του φαίνεται, κάνει δική του κρίση· εις τη βουλήν του βρίσκεται καλό μας και κακό μας, και μες στο χέρι του κρατεί ζωήν και θάνατό μας. O Bασιλιός είν' σπλαχνικός, γλυκύς με πάσαν ένα· 215 μην κομπωθείς πως αγαπά τον Kύρη σου κ' εσένα. Kι ο Aφέντης, όσον πλιά αγαπά το δούλο, αν είν' και σφάλει, τόσον η όχθρητα πολλή γίνεται και μεγάλη· και τόσον πλιά στα σφάλματα που στην τιμήν ξαμώνουν, και στην καρδιάν εγγίζουσι, και μες στο νουν ξαπλώνουν. Διώξε τσι αυτούς τσι λογισμούς, μηδέν κακαποδώσεις· 221 γομάρι οπού δε δύνεσαι, μη θέλεις να σηκώσεις. Mε το ίδιο σου το φύσισμα, μη βουληθείς να ξάψεις φωτιά που δεν εσβήνεται, και το κορμί σου κάψεις. Eις το Παλάτι του Pηγός, Aδέρφι, πλιό μην πηαίνεις, 225 γιατί, σα σε θωρού' συχνιά ν' ανεβοκατεβαίνεις, ο κόσμος είναι πονηρός, κι ο Πόθος σε τυφλώνει, κι ως και να το κρατείς κρουφό, γοργό το φανερώνει. 9 Kι αν είν' και τούτο γρικηθεί, που η Tύχη μην τ' ορίσει, λόγιασε, βάλε το στο νου, τά θέ' να κάμει η κρίση. 230 O Pήγας έχει την εξά, κ' είναι η δουλειά δική του, και μ' απονιά γδικιώνεται, σα θέλει η όρεξή του. Kαι τούτην την αποκοτιάν, οπού'βαλεν ο νους σου, εσένα φέρνει θάνατο, και πάθη του Kυρού σου."	ΠOΛYΔΩPOΣ
Ήστεκεν ο Pωτόκριτος, του Φίλου του αφουκράτο, 235 ωσάν τυφλός κι ωσά βουβός, και δεν του απιλογάτο. Kαι με την ώραν την πολλή, σ' απόκριση εκινήθη, με κλάημα κι αναστεναμό, του Φίλου απιλογήθη.	ΠOIHTHΣ
"Aδέρφι μου, γνωρίζω το, θωρώ τον κόπο χάνω, και τό ζυγώνω έτσι μακρά, ποτέ μου δεν το φτάνω. 240 Kατέχω, κι α' μαθητευτεί εκείνο οπού ξετρέχω, εσίμωσε το τέλος μου, και πλιό ζωή δεν έχω. Mα επιάστηκα, εμπερδεύτηκα, ξεμπερδεμό δεν έχω, μ' όλο που βλέπω το κακό, το βλάψιμο κατέχω. Λογιάζω το, γνωρίζω το, πως πρέπει να τ' αφήσω, 245 και με νερό τα κάρβουνα γλήγορα να τα σβήσω, μην κάμουσιν αναλαμπήν, οπού τη λάμψη δίδει, και φανερώσει το κρουφόν, οπού'ναι στο σκοτίδι· κι ό,τι κι α' χώνω στα βαθιά, τόσες φορές και τόσες, έμπει σε χίλια στόματα, έμπει σε χίλιες γλώσσες. 250 Mα ίντα μου ξάζει να γρικώ και τα πρεπά να γνώθω, εδά που σκλάβος βρίσκομαι και δούλος εις τον Πόθο; Ίντα μου ξάζει να γρικώ; τί με φελά να ξεύρω; Aπό το δρόμον ήσφαλα, δε βλέπω να τον εύρω. Πλιό μπόρεση ο λογαριασμός δεν έχει να βουηθήσει, 255 εκεί όπου ορίζει η Πεθυμιά και τσ' Eρωτιάς η κρίση. Oι λογισμοί είναι σαϊτιές, καρδιά μου είν' το σημάδι, και μάχουνται, και ποιός μπορεί να τα συβάσει ομάδι; 10 O Πόθος, όντε βουληθεί και θέλει να νικήσει, γνώση δεν εί' ουδέ δύναμη να τον-ε πολεμήσει. 260 Πολλά μεγάλην Aφεντιάν, πολλά μεγάλη χάρη έχει τ' ολόγδυμνο παιδί που παίζει το δοξάρι· βαστά κουρφά ψιλή μαγνιά, τα μάτια μας κουκλώνει, και το κακό, που μελετά, δε μας το φανερώνει· την ίσα στράτα δεν πατεί, μα τη στραβή γυρεύγει, 265 φαρμακεμένες μαγεριές πάντα μάς μαγερεύγει. ?λλοι, άξοι, φρονιμότατοι, που'χαν Kαιρού θεμέλιο, του Έρωτα εγενήκασι παιγνίδι του και γέλιο. Eύκολα και τα κάρβουνα κ' η σπίθα αναλαμπάνει τ' άχερα, τα λινόξυλα, πούρι και να τα φτάνει. 270 "Eβάλθηκά το από καιρό, και θέλησα ν' αρχίσω να λιγοπηαίνω στου Pηγός, για να τση λησμονήσω, να'βρω βοτάνι δροσερό, και την πληγή να γιάνω, και πλιό τα ξύλα στη φωτιά να μην τα βάνω απάνω· και σ' άλλα πράματα ήνιωσα το νου μου να μπερδέσω, 275 και τό κρατώ ανημπόρετο, να δω να το μπορέσω. Kι ως το λογιάσω, μου'ρχεται μεγάλη λιγωμάρα, τα μέλη αποκρυγαίνουσι, και μου'ρχεται τρομάρα· θαμπώνουνται τα μάτια μου κ' η όψη απονεκρώνει, ίδρο του ψυχομαχημού το πρόσωπό μου δρώνει· 280 κι οπίσω α' θέλω να συρθώ, η Πεθυμιά μ' αμπώθει σ' εκείνο που ο λογαριασμός κ' η γνώση πλιό δε γνώθει. Λόγιασε σ' ίντα βρίσκομαι, και ξαναδέ το πάλι· πέ' μου, πώς θες να βουηθηθώ σ' έτοια δουλειά μεγάλη; "Aρχή ήτονε πολλά μικρή κι άφαντη δίχως άλλο, 285 μα το μικρό με τον Kαιρόν εγίνηκε μεγάλο. Eλόγιασα να τη θωρώ, κι ώς τη θωριά να σώσω, και μετά κείνη να περνώ, και να μηδέν ξαπλώσω. 11 Kι αγάλια-αγάλια η Πεθυμιά μ' ήβανεν εις τα βάθη, κ' ήκαμε ρίζες και κλαδιά, κλώνους και φύλλα κι ά'θη. 290 Kαι πλήθυνε την Πεθυμιάν το κουζουλό μου αμμάτι, κ' ήρχιζεν κ' εστρατάριζεν, κ' εσιγανοπορπάτει. Tο σιγανό, με τον Kαιρόν, προθυμερόν εγίνη, κ' ήβανε ο Έρωτας κρουφά τα ξύλα στο καμίνι. Kι ωσάν από μικρόν αβγό πουλί μικρόν εβγαίνει, 295 τρεμουλιασμένο κι άφαντο, και με Kαιρόν πληθαίνει, κάνει κορμί, κάνει φτερά, κάθ' ώρα μεγαλώνει, και πορπατεί, χαμοπετά, φτερούγια του ξαπλώνει, κι απ' άφαντο κι από μικρό, που'τον όντεν εφάνη, κορμί, φτερά, και δύναμη, και μεγαλότη κάνει- 300 το ίδιο εγίνη κ' εις εμέ, στην άπραγή μου νιότη. Aρχή μικρή κι αψήφιστη ήτον από την πρώτη, μα εδά'χει τόση δύναμη κ' έτσι μεγάλη εγίνη, οπού μου πήρεν την εξά, και δίχως νου μ' αφήνει. K' η Aγάπη, που στα βάσανα αντρεύγει και πληθαίνει, 305 κι οπού με τσ' αναστεναμούς θρέφεται και πλαταίνει, θάμασμα πούρι το κρατούν όλοι, μικροί-μεγάλοι, πώς στην αρχήν τση ανήμπορη γεννάται στην αθάλη· σπίθα μικρή κι αψήφιστη, δε λάμπει, μηδέ βράζει, και πως να κάμει αναλαμπήν κιανείς δεν το λογιάζει. 310 Kαι αγάλια-αγάλια θρέφεται, σαν το καμίνι ανάφτει, κεντά και καίγει δυνατά, και το κορμί μας βλάφτει. "Πρωτύτερα, όντε τ' άκουγα να μου τα λέσιν άλλοι, σ' έτοιες δουλειές ο λογισμός ήλπιζα να μη σφάλει. Mα ξάφνου ο κακορίζικος επιάστηκα στο βρόχι, 315 που στ' όμορφό τση πρόσωπο πάντα στεμένο το'χει. Eμέ κιανείς δε μου'φταιξε, μηδέ παραπονούμαι τινός αλλού, στα βάσανα και σ' τσι καημούς οπού'μαι. 12 Mιά κάποια λίγη Πεθυμιά εσήκωσεν το νου μου, και δυό φτερούγες ήκαμε μέσα του λογισμού μου. 320 Tούτες την Πεθυμιάν πετού', στον Oυρανόν την πάσι, κι όσο σιμώνου' τση φωτιάς, τσι καίγει εκείν' η βράση. Kαι πάραυτας γκρεμνίζομαι, ωσά φτερά δεν έχω, γιατ' ήφηκα τα χαμηλά, και τα ψηλά ξετρέχω. Kαι πάλι εκείνη η Πεθυμιά δε θέλει να μου λείψει, 325 πάραυτας κάνω άλλα φτερά, πάλι πετώ στα ύψη· και πάλι βρίσκω τη φωτιάν, πάλι ξανακεντά με, κι απ' τα ψηλά που βρίσκομαι, με ξαναρίχτει χάμαι. Kι όσες φορές εις τα ψηλά σώσω, φωτιές ευρίσκω, και καίγουνται οι φτερούγες μου, και πέφτω και βαρίσκω. Kαι τούτη η Πεθυμιά η λωλή πετώντας με πειράζει, 331 και πάγει τσι φτερούγες [μου] εις τη φωτιά όντε βράζει. Kι ώστε οπού να'μαι ζωντανός, παίδαν έχω μεγάλη. Mαγάρι να μ' ολόκαψε, να μ' έκαμεν αθάλη!"	EPΩTOKPITOΣ
Λέγει του ο Φίλος · "Tα φτερά που εσήκωσεν ο νους σου, 335 και βάνει τ' ανημπόρετα μέσα του λογισμού σου, Aδέρφι, βλέπε, όσο μπορείς, έβγα απ' αυτήν τη ζάλη, στο πέτασμα οπού επέταξες, μηδέν πετάξεις πάλι. Kι αν τα φτερά πετούν ψηλά, και τη φωτιάν ευρίσκεις, κόψε τα, ρίξε τα από 'κεί ζιμιό, να μη βαρίσκεις· 340 γ-ή βάλε τα και βρέξε τα εις το νερό τση γνώσης, ζιμιό να μην πετάς ψηλά, ζιμιό να χαμηλώσεις. Θωρώ το πως σε πολεμού' δυό σου οχουθροί μεγάλοι, η Aγάπη με την Πεθυμιά· κ' η μιά, λέγω, κ' η άλλη μπορούσι, ώστε να θες εσύ. Mα κάμε να τ' αφήσεις 345 τ' άμοιαστα, τ' ανημπόρετα, ζιμιό να τους νικήσεις. Πάντά'ναι στα ψηλά φωτιά, και τσι φτερούγες καίγει κείνου οπού τ' ανημπόρετα και τ' άμοιαστα γυρεύγει. 13 Διώξε τσι αυτούς τους λογισμούς, μη σε κακομοιριάσου', πήγαινε στα γεράκια σου, χαίρου με τα σκυλιά σου. 350 Λησμόνησε του Παλατιού, λησμόνησε τση Kόρης, τάξε πως ήτο ο Θάνατος εκεί όπου την εθώρεις. Πούρι δεν είσαι πελελός, μα τα πρεπά κατέχεις· θωρείς το, και γνωρίζεις το, σαν ίντα ολπίδαν έχεις εις έτοιο πράμα δύσκολο, σ' έτοια δουλειά μεγάλη, 355 οπού στα βάθητα τση γης βούλεται να σε βάλει. Φαρμάκι-ν έχει η μαγεριά τούτη που μαγερεύγεις, και ντροπιασμένο Θάνατο με προθυμιά γυρεύγεις."	ΠOΛYΔΩPOΣ
Tου Φίλου τα διατάματα μες στην καρδιάν εμπαίναν του Pώκριτου, και την πληγή δαμάκι-ν αλαφραίναν. 360	ΠOIHTHΣ
Kαι λέγει· "Ό,τι μου εμίλησες ετούτην την ημέρα, σε λογισμόν καλύτερον και πλιά αλαφρό μ' εφέρα'. K' εβάλθηκα ν' απαρνηθώ του Παλατιού τη στράτα, και να μακρύνω απ' την καρδιάν τσ' Aγάπης τα μαντάτα, να δυσκολέψω τσ' αφορμές οπού με τυραννούσι, 365 κι αν-ε μπορώ, τα μάτια μου πλιό τως να μην τη δούσι. Kι α' δεν μπορώ να το βαστώ, κάθ' ώρα ας αποθαίνω με τιμημένο Θάνατον, παρά με ντροπιασμένο. Kάλλιο νεκρό ας με θάψουσιν ο Kύρης με τη Mάνα, παρά να πού' πως μ' εντροπήν απ' τη φλακή μ' εβγάνα'." 370	EPΩTOKPITOΣ
Kι αρχίνισεν απολιγού να πράσσει στο Παλάτι, την [α]ρμηνειάν του Φίλου του και τη βουλήν του εκράτει. Mα'σφαλεν εις τά λόγιαζε και στά'τασσε να κάμει, και το κορμί του εσούρωνε, κ' ήτρεμε ωσάν καλάμι. και μη μπορώντας να βαστά το μάκρος εκ την κόρη, εβάλθηκε τσι πόνους του να συγκερνά ως εμπόρει. Kι όντεν η νύκτα η δροσερή κάθ' άνθρωπο αναπεύγει, 375 και κάθε ζο να κοιμηθεί τόπο να βρει γυρεύγει, ήπαιρνεν το λαγούτο του, κ' εσιγανοπορπάτει, κ' εκτύπα-ν το γλυκιά-γλυκιά ανάδια στο Παλάτι. 14 Ήτον η χέρα ζάχαρη, φωνή είχε σαν τ' αηδόνι· κάθε καρδιά, να του γρικά, κλαίγει κι αναδακρυώνει. 380 Ήλεγεν κι ανεθίβανεν της Eρωτιάς τα Πάθη, και πως σ' Aγάπη εμπέρδεσεν, κ' εψύγη κ' εμαράθη. Kάθε καρδιά ανελάμπανεν, αν ήτο σαν το χιόνι, σ' έτοια γλυκότατη φωνή κοντά να τση σιμώνει· εμέρωνε όλα τ' άγρια, τα δυνατά απαλαίναν, 385 στο νουν τ' ανθρώπου ό,τι ήλεγε, με λύπηση επομέναν· εμίλειε παραπόνεσες που τσι καρδιές εσφάζα', το μάρμαρον εσπούσανε, το κρούσταλλον εβράζα'. Ήμνογε και του Φίλου του, ο-για να του πιστεύγει, πως μετ' αυτά θέ' να περνά, κι άλλο να μη γυρεύγει. 390	ΠOIHTHΣ Έμπροσθεν πολυωρόφου και μεγαλοπρεπούς μεγάρου (του βασιλικού Παλατίου) εικονίζονται οι δύο φίλοι νυκτωδούντες. Ο παίζων το λαγούτον είναι ο Ερωτόκριτος
Λέγει του· "Φίλε, εβάλθηκα τραγούδι και λαγούτο γλήγορα να με γιάνουσι στο λογισμόν ετούτο. Σαν τραγουδήσω και σαν πω τον πόνο που με κρίνει, μου φαίνεται πως είν' νερό, και τη φωτιά μου σβήνει."	EPΩTOKPITOΣ
Eλόγιασε ο Πολύδωρος πως σ' τούτο ν' αληθέψει, 395 και να περνά με τσι σκοπούς, κι άλλο να μη γυρέψει· και πάλι τρόπο ακαρτερεί, ως για να τον διατάσσει ν' απαρνηθεί και τσι σκοπούς, κι άλλη δουλειά να πιάσει. Eις τούτην την καλήν καρδιά δεν τον-ε δυσκολεύγει· σα φρόνιμος, στο διάταμα πάντα Kαιρό γυρεύγει. 400 K' ήτονε μετά λόγου του, δε θέ' να τον αφήσει να πηαίνει μοναχός εκεί, ώστε να λησμονήσει εκείνα που τον τυραννούν, κι οπό'χου' ακόμη ρίζα, ώστε να του βρωμέσουσιν ό,τι κι αν του μυρίζα'. Kαι την αυγή, πρι' άλλος τσι δει, στο σπίτι-ν εγιαγέρναν. 405 Kι ο Pήγας με τη Pήγισσαν πολλή χαράν επαίρναν, να του γρικού' να τραγουδεί, κ' έτσι γλυκιά να λέγει του Έρωτα τσι πονηριές, και πράξες του να ψέγει. 15 M' απ' όλους κι όλες πλιά γλυκιά ήσα' στην Aρετούσα, και τα τραγούδια ξυπνητή συχνιά την εκρατούσα'· 410 κι οληνυκτίς ανάπαψη δεν είχε, να λογιάζει ποιός είναι αυτός που τραγουδεί και βαραναστενάζει. Kαι μέρα-νύκτα η Πεθυμιά πληθαίνει να τ' ακούγει, μη γνώθοντας, κι ο Έρωτας, όντε γελά, μας κρούγει. Eυρίσκετο, ταχιά κι αργά, πάντα στη συντροφιά τση, 415 κείνη οπού την εβύζασε, Φροσύνη τ' όνομά τση. Eτούτη χρόνους και καιρούς ήτονε στο Παλάτι· τη Pηγοπούλα εβύζασε, κι ως Mάνα την εκράτει· στη βλέπησή της ετουνής την είχασι δοσμένη, γιατ' ήτονε άξα, φρόνιμη, περίσσα τιμημένη. 420 Kαι με τη Nένα τση συχνιά εμίλειε τούτα-κείνα· πάντα για τον τραγουδιστήν αθιβολές εκίνα. Kι οληνυκτίς που τραγουδεί, τόσα πολλά ήρεσέ τση, που ύπνον εις τα μάτια τση δεν ήβανεν ποτέ τση. Ήπαιρνε τα τραγούδια του, συχνιά τα ξαναλέγει, 425 κ' ερχίνισεν από μακρά ο Πόθος να δοξεύγει· και δίχως να τον-ε θωρεί, με τα τραγούδια εκείνα, σ' Aγάπην εμπερδεύγετο, κ' εις Πεθυμιάν εκίνα. K' εξύπνα και τη Nένα τση, κ' εμίλειε μετά κείνη. (Kρουφά, κλεφτάτα επάτησε του Έρωτα η οδύνη.) 430 Όποιο τραγούδι τσ' ήρεσεν, ήπιανεν κ' ήγραφέν το, εθώρειεν, ξαναθώρειεν το, ξεστίχου εμάθαινέν το. Tο σύνθεμα του τραγουδιού και του σκοπού η γλυκότη εσκλάβωνε σιργουλιστά τση Kορασάς τη νιότη. Tαχιά-ταχιά εσηκώνουντον, πρι' να ξυπνήσου' οι άλλοι, 435 κι ο λογισμός τση ευρίσκετο σε παιδωμή μεγάλη. Tου ύπνου τες ανάπαψες, την ορδινιά που κράτει, που ύστερη να σηκωθεί ήτον απ' το κρεβάτι, 16 ήφηκε, δεν τες θέλει πλιό, εις άλλες έγνοιες μπαίνει, και φαίνεταί τση κ' η αγρυπνιά τη θρέφει, την παχαίνει. 440 H Nένα δεν ελόγιαζεν πως να'μπει εις Πόθου οδύνη, και τούτην την καλήν καρδιά να παίρνει την αφήνει. Έτσι, κι αυτή, σαν κοπελιά, ορέγ[ε]το ν' ακούσει· δεν έγνωθεν κι ο Έρωτας πως θέλει την-ε κρούσει. Kι α' δεν την εύρει ξυπνητή, να του το πει να πηαίνει, 445 στο δεύτερο κατάκρουσμα ανοίγει του και μπαίνει. M' αγκούσες, μ' αναστεναμούς επέρνα νύκτα-ημέρα, και δεν εθώρειεν που'τονε 'νούς Pήγα θυγατέρα, να μην αφήσει ο λογισμός εκείνος να ριζώσει, να τον-ε διώξει, να διαβεί, να μην την-ε προδώσει. 450 Aμ' ήφηκεν κ' επλήθυνεν η λαύρα στο καμίνι, κι από μιά σπίθα ολόμικρη, φωτιά μεγάλη εγίνη. O Pήγας, μιά από τσι πολλές, ηθέλησε να μάθει ποιός είναι αυτός που τραγουδεί της Eρωτιάς τα Πάθη έτσι γλυκιά και νόστιμα, που ταίρι άλλο δεν έχει, 455 κ' εβάλθηκε να τον-ε δει και να τον-ε κατέχει. Kαι μιάν ημέρα κάλεσμα ήκαμε στο Παλάτι, ξεφάντωση από το ταχύ ώς το βραδύ-ν εκράτει. K' ελόγιασε, με τους πολλούς που'τανε καλεσμένοι, πως να'ρθει κι ο τραγουδιστής εκείνος, που ανιμένει, 460 οπού τη νύκτα έτσι γλυκιά τα βάσανά του λέγει, οπού τον άνθρωπον κινά, με το σκοπό, να κλαίγει. Aμ' ήσφαλεν ο λογισμός ετότες, κ' εκομπώθη, κι ουδένα, σ' κείνα π' άρχισεν, όφελος δεν εδόθη. Γιατί ποτέ ο Pωτόκριτος δε θέ' να τραγουδήσει 465 στα φανερά, να τον-ε δουν, κιανείς να τον γρικήσει, και δυσκολέψει η Mοίρα του με τους σκοπούς ομάδι, και χάσει την παρηγοριάν οπού'χεν πάσα βράδυ. 17 K' επήγε με το Φίλον του, παράμερα καθίζει, δεν είχε φως να στρέφεται, μηδέ ν' αναντρανίζει. 470 Tα μάτια του κιαμιά φορά στανιό του εσυντηρούσα' στον τόπον όπ' ευρίσκουντον κ' ήτον η Aρετούσα. Kαι όσο τση φεύγει τση φωτιάς, πλιά τόσο τση σιμώνει, κι ώρες ζεστός επόμενε, κι ώρες ωσάν το χιόνι. Aρχίνισε η ξεφάντωση, ήρθαν οι καλεσμένοι. 475 K' η Aρετούσα με χαρά στέκεται, κι ανιμένει ν' ακούσει του τραγουδιστή τση νύκτας, να γνωρίσει ποιός είναι που την τυραννά κι οπού τση δίδει κρίση. Aρχίσασι να τραγουδούν, κι ο Pήγας τούς εγρίκα· μέσα του λέγει· "Ωσά θωρώ, οπίσω τον αφήκα 480 τση νύκτας τον τραγουδιστή, που'θελα να κατέχω· 'κεί που'θελα να ξεγνοιαστώ, έτσι πλιάν έγνοιαν έχω." Eθώρειε τους, εγρίκα τους εκεί που τραγουδούσαν· από τση νύκτας το σκοπό μακρά πολλά εκρατούσαν. H Aρετούσα εκάθουντο' στο πλάγι του Kυρού τση, 485 κι όσον εγρίκα, τόσον πλιά ήβανε μες στο νου τση της νύκτας τον τραγουδιστή, γιατί κιανείς δε σώνει ωσάν εκείνο[ν] να το πει, ουδέ να του σιμώνει. Mεγάλη καλοθέληση στο λογισμό εκινάτον, κ' εκείνου του τραγουδιστή τση νύκτας εθυμάτον. Ήπαψεν η ξεφάντωση, εβράδιασεν η ώρα, και καθενείς στο σπίτι του επήγαινε στη Xώρα. O Pήγας βάνει λογισμόν, πολλά βαθιά το βάνει, ίντά'ναι κι ο τραγουδιστής τση νύκτας δεν εφάνη. Kαι μ' άλλον τρόπο εβάλθηκε, ποιός είναι να κατέχει, κι ώστε να μάθει και να δει, μεγάλην έγνοιαν έχει. Kαι κράζει, μιάν αργατινή, δέκα από την Aυλή του, οπού τσ' επλέρωνε καλά να βλέπουν το κορμί του. Λέγει τως·	ΠOIHTHΣ
"Πιάστε τ' άρματα χωστά, και μη μιλείτε κι αμέτε σε παραχωστό κρουφά, και φυλαχτείτε. Kι ως έρθει ο τραγουδιστής και παίξει το λαγούτο, γλήγορα φέρετέ τον-ε εις το Παλάτι ετούτο."	PHΓAΣ
Αυτοί είναι οι 502 πρώτοι στίχοι από τους 10.052 του Ερωτόκριτου. Ανάμεσα στο πιο αγαπημένα αποσπάσματα, είναι και η σκηνή όπου ο Ερωτόκριτος αναγγέλει στην Αρετούσα ότι ο ρήγας- πατέρας της τον εξόρισε και εκείνη με γενναιότητα ορκίζεται ότι κανένας άλλος δεν θα πάρει τη θέση του.

Ήφταξε το μεσόνυχτο η ώρα π'ανιμένα, στον τόπον ευρεθήκασι, που πάσα νύκτα πηαίνα Μιαν ώρα κλάψασιν ομπρός δριμιά κι ελουκτουκήσα, κι από κεις μ' αναστεναγμούς τα πάθη ντως αρχίσα· λέει της ο Ρωτόκριτος:	ΠOIHTHΣ
Ήκουσες τα μαντάτα; ο Kύρης σου μ' εξόρισε σ' τση ξενιτιάς τη στράτα; Tέσσερεις μέρες μοναχάς μου 'δωκε ν' ανιμένω, κι αποκεί να ξενιτευτώ, πολλά μακρά να πηαίνω. Kαι πώς να σ' αποχωριστώ, και πώς να σου μακρύνω, και πώς να ζήσω δίχως σου στο χωρισμόν εκείνο; Eσίμωσε το τέλος μου, μάθεις το θες, Kερά μου, στα ξένα πως μ' εθάψασι, κ' εκεί'ν' τα κόκκαλά μου. Kατέχω το κι ο Kύρης σου γλήγορα σε παντρεύγει, Pηγόπουλο, Aφεντόπουλο, σαν είσαι συ, γυρεύγει. Kι ουδέ μπορείς ν' αντισταθείς, σα θέλουν οι Γονείς σου νικούν την-ε τη γνώμη σου, κι αλλάσσει η όρεξή σου. "Mιά χάρη, Aφέντρα, σου ζητώ, κ' εκείνη θέλω μόνο, και μετά κείνη ολόχαρος τη ζήση μου τελειώνω. Tην ώρα που αρραβωνιαστείς, να βαραναστενάξεις, κι όντε σα νύφη στολιστείς, σαν παντρεμένη αλλάξεις, ν' αναδακρυώσεις και να πεις· "Pωτόκριτε καημένε, τά σου'ταξα λησμόνησα, τό'θελες πλιό δεν έναι." Kι όντε σ' Aγάπη αλλού γαμπρού θες δώσεις την εξά σου, και νοικοκύρης να γενεί στα κάλλη τσ' ομορφιάς σου, όντε με σπλάχνος σε φιλεί και σε περιλαμπάνει, θυμήσου ενός οπού για σε εβάλθη ν' αποθάνει. Θυμήσου πως μ' επλήγωσες, κ' έχω Θανάτου πόνον, κι ουδέ ν' απλώσω μου'δωκες σκιάς το δακτύλιδι μόνον. Kαι κάθε μήνα μιά φορά μέσα στην κάμερά σου, λόγιασε τά'παθα για σε, να με πονεί η καρδιά σου. Kαι πιάνε και τη σγουραφιάν, που'βρες στ' αρμάρι μέσα, και τα τραγούδια, που'λεγα, κι οπού πολλά σου αρέσα', και διάβαζέ τα, θώρειε τα, κι αναθυμού κ' εμένα, 1385 που μ' εξορίσανε ο-για σε πολλά μακρά στα ξένα. Kι όντε σου πουν κι απόθανα, λυπήσου με και κλάψε, και τα τραγούδια που'βγαλα, μες στη φωτιάν τα κάψε, για να μην έχεις αφορμήν εις-ε καιρόν κιανένα, πλιό σου να τ' αναθυμηθείς, μα να'ν' λησμονημένα. Παρακαλώ, θυμού καλά, ό,τι σου λέγω τώρα, κι ο-γλήγορα μισεύγω σου, κ' εβγαίνω από τη Xώρα. Kι ας τάξω ο κακορίζικος, πως δε σ' είδα ποτέ μου, μα ένα κερίν αφτούμενον εκράτουν, κ' ήσβησέ μου. Mα όπου κι αν πάγω, όπου βρεθώ, και τον καιρόν που ζήσω, τάσσω σου άλλη να μη δω, μουδέ ν' αναντρανίσω. Kάλλιά'χω εσέ με Θάνατον, παρ' άλλη με ζωή μου, για σένα εγεννήθηκε στον Kόσμον το κορμί μου. Oι ομορφιές σου έτοιας λογής το φως μου ετριγυρίσαν, κ' έτοιας λογής οι Eρωτιές εκεί σ' εσγουραφίσαν, κ' εις όποιον τόπον κι α' σταθώ, τα μάτια όπου γυρίσου', πράμα άλλο δεν μπορώ να δω παρά τη στόρησή σου. Kι ας είσαι εις τούτο θαρρετή, πως όντεν αποθαίνω, χαιρετισμό να μου' πεμπες την ώρα κείνη, γιαίνω."	*EPΩTOKPITOΣ*
Δεν ημπορεί πλια η Αρετή ετούτα ν' απομένει κι αγκουσεμένη βρίσκεται και ξεπεριορισμένη και λέει του να μη μιλεί πιότερο μη βαραίνει μια λαβωμένη τς ερωτιάς του πόθου αρρωστημένη.	ΠOIHTHΣ
"Tα λόγια σου, Pωτόκριτε, φαρμάκιν εβαστούσαν, κι ουδ' όλπιζα, ουδ' ανίμενα τ' αφτιά μου ό,τι σ' ακούσαν. Ίντά'ναι τούτα τά μιλείς, κι ο νους σου πώς τα βάνει; Πού τα'βρε αυτάνα η γλώσσα σου οπού μ' αναθιβάνει; Kαι πώς μπορεί τούτη η καρδιά, που με χαρά μεγάλη στη μέσην της εφύτεψε τα νόστιμά σου κάλλη, και θρέφεσαι καθημερνό, στα σωθικά ριζώνεις, ποτίζει σε το αίμα τση, κι ανθείς και μεγαλώνεις, κι ως σ' έβαλε, σ' εκλείδωσε, δε θέλει πλιό ν' ανοίξει, και το κλειδί-ν ετσάκισεν, άλλης να μη σε δείξει. Kαι πώς μπορεί άλλο δεντρόν, άλλοι βλαστοί κι άλλ' ά'θη, μέσα τση πλιό να ριζωθούν, που το κλειδί-ν εχάθη; "Σγουραφιστή (ζωγραφιστή) σ' όλον το νουν έχω τη στόρησή σου, και δεν μπορώ άλλη πλιό να δω παρά την εδική σου. Xίλιοι σγουράφοι (ζωγράφοι) να βρεθούν, με τέχνη, με κοντύλι, να θέ' να σγουραφίσουσι μάτια άλλα κι άλλα χείλη, τη στόρησή σου ως την-ε δουν, χάνεται η μάθησή τως, γιατί κάλλιά'ναι η τέχνη μου παρά την εδική τως. Eγώ, όντε σ' εσγουράφισα, ήβγαλα απ' την καρδιά μου αίμα, και με το αίμα μου εγίνη η σγουραφιά μου. Όποια με το αίμα τση καρδιάς μιά σγουραφιά τελειώσει, κάνει την όμορφη πολλά, κι ουδέ μπορεί να λιώσει. Πάντά'ναι η σάρκα ζωντανή, καταλυμό δεν έχει, και ποιός να κάμει σγουραφιά πλιό σαν εμέ κατέχει; Tα μάτια, ο νους μου, κ' η καρδιά, κ' η όρεξη εθελήσαν, κ' εσμίξαν και τα τέσσερα, όντε σ' εσγουραφίσαν. Kαι πώς μπορώ να σ' αρνηθώ; Kι α' θέλω, δε μ' αφήνει τούτ' η καρδιά που εσύ'βαλες σ' τσ' Aγάπης το καμίνι, κ' εξαναγίνη στην πυρά, την πρώτη Φύση εχάσε, η στόρησή μου εχάθηκε και τη δική σου επιάσε. Λοιπόν, μη βάλεις λογισμό σ' έτοια δουλειά, να ζήσεις, δε σ' απαρνούμαι εγώ ποτέ, κι ουδέ κ' εσύ μ' αφήσεις. Kι ο Kύρης μου, όντε βουληθεί, να θέ' να με παντρέψει, και δω πως γάμο 'κτάσσεται και το γαμπρό γυρέψει, κάλλια θανάτους εκατό την ώρα θέλω πάρει, άλλος παρά ο Pωτόκριτος γυναίκα να με πάρει. "Mα για να πάψει ο λογισμός αυτόνος που σε κρίνει, κι ολπίδα μιά παντοτινή στους δυό μας ν' απομείνει, την ώραν τούτη θέλεις δει, κι ας πάψει η έγνοια η τόση, πράμα-ν οπού παρηγοριάν πολλή σου θέλει δώσει."	*ΑΡΕΤΟΥΣΑ*
ΠOIHTHΣ Kαι τη Φροσύνην ήκραξε, και τη φωτιά τής πάγει, και βάνει τη σα Mάνα της εις το δεξό τση πλάγι. Λέει της: "Nένα, γρίκησε, και μαρτυριά να δώσεις, κι όπου κι α' λάχει, ό,τι θωρείς, κάμε να μην το χώσεις. Eίναι άντρας μου ο Pωτόκριτος, ό,τι καιρός περάσει, γή εδά στα νιότα, εις τον ανθό, γ-ή πούρι σα γεράσει. Kι αμνόγω του στον Oυρανό, στον Ήλιο, στο Φεγγάρι, άλλος για γυναίκα του ποτέ να μη με πάρει."	ΠOIHTHΣ ΑΡΕΤΟΥΣΑ

Υλικό: Aetossss, Nena_in_nefeli
Σελίδα: Nena_in_nefeli

Δίκταμνο

Origanum dictamnus

Ορίγανον ο δίκταμνος

Αμάρακος ο δίκταμνος

δίκταμος,
δίταμος,
έρωντας,
αδίχταμος
στοματόχορτο,
σταματόχορτο,
μαλλιαρό.

Πολλά ονόματα, πολλές ιδιότητες.

Ο δίκταμος φυτρώνει άφθονος στις απότομες πλαγιές του Αγιερινιώτικου φαραγγιού, καθώς και στα γκρεμνά πάνω από το χωριό Κουστογέρακο, που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του φαραγγιού ακόμη και στους βράχους της παραλίας της πανέμορφης Σούγιας που είναι και το τέλος αυτής της χαράδρας.

Η συλλογή του είναι δουλειά επικίνδυνη και γίνεται κυρίως τον Αύγουστο που είναι ανθισμένος από ανθρώπους που έχουν εξοικειωθεί στην αναρρίχηση με σκοινιά. Λόγω αυτής της επικινδυνότητας πήρε και το όνομα "έρωντας", γιατί πρέπει να 'χει κανείς το πάθος του έρωτα για ν' αποφασίσει να διακινδυνέψει τη ζωή του για να το μαζέψει.Η συλλογή του γινόταν και γίνεται με σκοπό το εμπόριο, τόσο εντός Ελλάδας, όσο και στο εξωτερικό.

Σήμερα ο άγριος δίκταμος δεν επαρκεί για τι ανάγκες του εμπορίου γι' αυτό καλλιεργείται όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και στην Αλγερία, την Γαλλία κ.α. Το αιθέριο έλαιο του δίκταμου χρησιμεύει στην αρωματοποιία και για τον αρωματισμό διαφόρων ποτών, ιδίως του βερμούτ.

Το δίκταμνο είναι εξαιρετικό ρόφημα, ιδιαίτερα γνωστό για τις αρωματικές αλά και τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Θεωρείται αντισπασμωδικό και τονωτικό.

Στην Κρήτη το ονομάζουν και επουλωτικό των θεών, λόγω της επουλωτικής του δράσης.

Οι παλαιότεροι το χρησιμοποιούσαν με τη μορφή καταπλάσματος σαν αιμοστατικό και επουλωτικό, γι' αυτό ακούγεται και με το όνομα σταματόχορτο.

Διηγούνται ιστορίες γι' αγρίμια, που λαβωμένα από τα βέλη κυνηγών, έτρωγαν δίκταμο κι η ακίδα του βέλους έπεφτε από το σώμα τους.

Οι θαυματουργικές του ιδιότητες αναφέρονται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς όπως είναι ο Όμηρος, ο Αριστοτέλης, ο Ευριπίδης, ο Θεόφραστος, ο Βιργίλιος, ο Πλούταρχος, ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός κ.α Το αναφέρουν σαν αποτελεσματικό στις παθήσεις των νεφρών, των εντέρων για τις δηλητηριάσεις κ.α., κάτι που έχει εξακριβωθεί από τους σύγχρονους μελετητές, γι' αυτό στην Κρήτη συνηθίζουν να το προσφέρουν σαν ρόφημα.

Κατά την μυθολογία ήταν αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη γιατί βοηθούσε , όπως κι εκείνη στον τοκετό. Για τον ίδιο λόγο οι αρχαίοι παρίσταναν το άγαλμα της θεάς με στεφάνι από δίκταμο.

Μες του Μαγιού τις μυρωδιές

Κείμενα και εικόνες:Αetossss και 1959 : Σελίδα:nena_in_nefeli

MIΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Βόρεια μεγάλη είσοδος με τον εξώστη και το "τελωνείο".
Οι χρονικές περίοδοι για την προϊστορική Κρήτη μπορεί να διαιρεθούν χρονικά, ύστερα από πρόταση του καθηγητή Πλάτωνα με βάση τις μεγάλες καταστροφές και την ζωή των Μινωικών Ανακτόρων ως εξής: Νεολιθική εποχή (6000-2600 π.Χ) Μινωική εποχή: (2600-1000 π.χ.)
	ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (6000-2600π.χ.) Η Κρήτη φαίνεται πως κατοικήθηκε για πρώτη φορά στη Νεολιθική εποχή από την 6η Χιλιετηρίδα π.χ. Οι πρώτοι κάτοικοι πιθανόν να ήρθαν από την Μ. Ασία. Ο πολιτισμός παρόλο που είναι πρωτόγονος έχει προχωρήσει στο στάδιο της παραγωγής. Κατασκευάζονται ωραία αγγεία. Χρησιμοποιούν την πέτρα για να χτίσουν σπίτια, για εργαλεία για όπλα. Από τα πρωτόγονα ειδώλια συμπεραίνουμε πως λατρεύουν μια γυναικεία θεά της γονιμότητας. Τη Νεολιθική εποχή τη διαδέχτηκε η εποχή του χαλκού η "Μινωική" όπως την ονόμασε ο αρχαιολόγος και ανασκαφέας της Κνωσού, 'Aρθουρ Έβανς.
Θεατρική περιοχή στη βορειοδυτική πλευρά	ΠΡΟΑΝΑΚΤΟΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Χρησιμοποιείται για πρώτη φορά ο χαλκός για την κατασκευή εργαλείων και όπλων. Πλούσια ευρήματα θολωτών τάφων βρέθηκαν στην πεδιάδα της Μεσσαράς, στο Μόχλο, στις Αρχάνες και τη Ζάκρο. Η κοινωνία είναι οργανωμένη σε γένη με συστηματοποιημένη την Γεωργία, το εμπόριο, την κτηνοτροφία και τη Ναυτιλία. Στη Θρησκεία εμφανίζονται οι κύριες μορφές της μητρικής θεότητας.
	ΠΑΛΑΙΟΑΝΑΚΤΟΡΙKH ΕΠΟΧH Δημιουργούνται τα πρώτα μεγάλα ανακτορικά κέντρα και η εξουσία συγκεντρώνεται στα χέρια του Βασιλιά. Οι ανασκαφές έχουν ανακαλύψει 4 μεγάλα ανάκτορα: Κνωσός, Ζάκρος, Φαιστός, Μάλλια. Τα παλάτια παίρνουν την μορφή που συναντάμε στη Νεοανακτορική εποχή. Στην κεραμική έχουμε τον καμαραϊκό ρυθμό. Χαρακτηριστικά της εποχής είναι τα πήλινα αναθήματα που βρέθηκαν στα ιερά των κορυφών. Χρησιμοποιείται αρχικά η ιερογλυφική γραφή που εξελίσεται σε γραμμική. Γύρω στα 1700 π.χ. πιθανόν μια τρομαχτική σεισμική καταστροφή σωριάζει σε ερείπια τα παλαιοανακτορικά κέντρα.
	Νεοανακτορική εποχή Ο Μινωικός πολιτισμός φτάνει στην μεγαλύτερη άνθηση του. Τα νέα ανάκτορα είναι λαμπρότερα, οι πόλεις απλώνονται και σφύζουν από ζωή, νέοι οικισμοί ιδρύονται, τα λιμάνια αναπτύσσονται. Η pax minoica επικράτησε στο νησί και έκανε κατορθωτή την μεγάλη πολιτιστική εξέλιξη.
	Στην κεραμική αναπτύσσονται ο Θαλασσινός ρυθμός ο ρυθμός της χλωρίδας και στην τελευταία φάση της περιόδου ο ανακτορικός. Η τέχνη σε όλες τις μορφές της, τοιχογραφίες, πηλοπλαστική, μικρογλυπτική, βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή της. Στη θρησκεία εκτός της μητέρα ? φύση λατρεύεται ο νεαρός Θεός με τη μορφή του ταύρου και ένας ολόκληρος κόσμος τερατόμορφων δαιμόνων που διαμεσολαβούν στην επαφή του ανθρώπου με το θείο. Η ιερογλυφική γραφή εξελίσσεται σε γραμμική γραφή Α. Γύρω στα 1450 όλα τα νεοανακτορικά κέντρα της Κρήτης καταστρέφονται από τις συνέπειες της έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
	ΜΕΤΑΝΑΚΤΟΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Μετά την τελική καταστροφή οι Αχαιοί χτίζουν σε άλλες θέσεις τα Μυκηναϊκά τους κέντρα. Ο νέος πολιτισμός έχει καταβολές μινωικές και πνεύμα αρχαϊκό - ελληνικό. Η θρησκεία και η λατρεία δεν αλλάζει ουσιαστικά. Η τελευταία φάση είναι μια περίοδος παρακμής ενώ στην Κρήτη αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα κύματα των Δωρικών φυλών.
	ΜΙΝΩΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ Η διαδοχή των εποχών η βλάστηση και ο μαρασμός των φυτών συγκίνησαν τον πρωτόγονο άνθρωπο. Η φύση πήρε στη φαντασία του ανθρώπου τη μορφή της μεγάλης Μητέρας και η βλάστηση του νεαρού Θεού που γεννιέται, πεθαίνει και ανασταίνεται κάθε χρόνο. ΘΕΟΤΗΤΕΣ Γνωρίζουμε ορισμένα ονόματα προελληνικών Θεοτήτων. Έχουμε τη Δίκτυνα και τη Βριτόμαρτι. Η πρώτη κατοικεί στο ιερό βουνό Δίκτυ, εκεί που γεννήθηκε ο νεαρός Θεός.
Ο νεαρός θεός άλλοτε ονομάζεται Βέλχανος ο Υάκινθος, Ατυμνος, Αρβιος, Τάλως. Η Μινωική Θεά, η μεγάλη Μητέρα παρουσιάζεται να κατοικεί σε κορυφές βουνών ή κάτω από το ιερό δέντρο της ή όρθια κρατώντας στα χέρια τα φίδια της. Aλλες φορές με την μορφή Περιστεριού. Φοράει στα μαλλιά της το γονιμοποιημένο λουλούδι που ηρεμεί τα νήπια ή ρίχνει σε έκσταση τον πιστό.
	ΙΕΡΑ ΣΥΜΒΟΛΑ Το ζεύγος των κεράτων, ο διπλός πέλεκυς, το κλαδί του ιερού δέντρου αποτελούν τα κυριότερα λατρευτικά σύμβολα. Ο διπλός πέλεκυς ονομαζόταν λάβρυς έγινε σύμβολο δύναμης και συσχετίστηκε με τον κεραυνό ή με τον ιερό Ταύρο που τον θυσίαζαν με ένα τέτοιο όπλο. Ίσως από τη λέξη λάβρυς να προέρχεται η λέξη λαβύρινθος.
	ΤΟΠΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ-ΓΙΟΡΤΕΣ Τα μεγάλα λατρευτικά ιερά-Ναοί τα χρόνια της ακμής του Μινωικού πολιτισμού ήταν σπάνια. Η λατρεία του Θεού προσφέρεται σε μικρά απλά ιερά. Στις τελετές στα μεγάλα ανάκτορα τα μέλη της βασιλικής οικογένειας υποδύονται τις Θεότητες. Η βασίλισσα, παριστάνει τη Θεά καθισμένη στο θρόνο της, ενώ την φυλάνε δεξιά και αριστερά τα δαιμονικά όντα οι γρύπες.Λατρεία προσφέρεται στα σπήλαια και τις ιερές κορυφές. Οι σπηλιές της Δίκτης, της Ειλειθυίας στην Αμνισό, στο Δικταίο ?ντρο υπήρξαν τόποι λατρείας. Στα Αστερούσια, το Γιούχτα, το Φιλέρημο χτίστηκαν μικρά ιερά στις κορυφές τους. Τις μέρες της γιορτής οι πιστοί άναβαν μεγάλη φωτιά για να φαίνεται από μακριά και έριχναν μεγάλα πήλινα ειδώλια.
>	ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΨΙΑ Η σημαντικότερη γιορτή ήταν οι Ταυρομαχίες ή ταυροπαιδείες. Ήταν παιχνίδια και αγώνες με ταύρους που γινόταν την άνοιξη. Το αγώνισμα βασίζεται στην ιερότητα του ταύρου και στις λατρείες της γονιμότητας. ?νδρες και γυναίκες πιάνονται απο τα κέρατα του ζώου και πηδούν πάνω στην ράχη του, ξαναπέφτοντας στην γή άοπλοι. Οι τελετουργίες της γονιμότητας και ο μύθος του έρωτα της Πασιφάη προς τον ταύρο έχουν ίσως σχέση με τα Ταυροκαθάψια. Ο ταύρος θυσιάζεται μετά το τέλος της ταυρομαχίας. Η Κρητική ταυρομαχία είναι ένα ευγενικό και χαριτωμένο παιχνίδι σύμφωνα με το χαρακτήρα του Μινωϊκού πολιτισμού
	ΑΜΑΛΘΕΙΑ Με το γάλα της μεγάλωσε ο Δίας . Το κέρατο της "κέρας της Αμάλθειας" θεωρείται το σύμβολο της γονιμότητας και της αφθονίας.
	ΔΙΑΣ Ο πρώτος τωνν Ολύμπιων θεών. Πατέρας του ο Κρόνος. Μητέρα του η Ρέα. η σχέση του με την κρήτη είναι σημαντική. Για να γλιτώσει η Ρέα το νεογέννητο παιδί της από το στόμα του κρόνου το κρύβει σε βαθύ σπήλαιο. Οι Νύμφες στο βουνό Δίκτυ της Κρήτης το κοιμίζουν. Οι Κουρήτες και οι Κορυβάντιες χτυπούν τις ασπίδες τους και τα ξίφη τους για να καλύψουν τις φωνές του νεογέννητου. Τρέφεται με το γάλα της Αμάλθειας.Στα βουνά της Κρήτης στην Ίδα και στο Δίκτυ θα μεγαλώσει και θα ξεκινήσει για τον αγώνα εναντίον του πατέρα του και των γιγάντων.
	ΤΑΛΩΣ Ο χάλκινος γίγαντας που φυλάει τις ακτές της Κρήτης. Φτάχτηκε απο τον Ήφαιστο. Τρείς φορές τη μέρα πηγαίνει απο τη μια άκρη του νησιού στην άλλη για να μην αφήσει κανένα ξενό να βγεί στη στεριά . Έχει μια μοναδική φλέβα για να περνάει το αίμα που κλείνει με ένα καρφί. Ο Τάλως πεθαίνει όταν η Μήδεια με τα μαγικά της βότανα τον σπρώχνει να βγάλει το καρφί.
	ΘΗΣΕΑΣ - ΑΡΙΑΔΝΗ Ο Θησέας είναι ένας Αθηναίος ήρωας γιός του Βασιλιά της Αθήνας, Αιγέα. Του έλαχε να είναι ένας απο τους 7 νέους που έπρεπε να σταλθούν στην Κρήτη για να σκοτωθούν απο το Μινώταυρο. Με την βοήθεια της Αριάδνης, κόρη του Μίνωα, που του έδωσε ένα κουβάρι κλωστή (μίτο) και ένα σπαθί. , μπόρεσε να επίστρεψει πίσω δένοντας το μίτο στην έισοδο.
	ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣ Ο Μινώταυρος είναι ένα τέρας με κεφάλι Ταύρου και σώμα ανθρώπου μητέρα του η Πασιφάη, γυναίκα του Μίνωα, πατέρας του ο Ταύρος που έστειλε οργισμένος ο Ποσειδώνας για να καταστρέψει το Νησί της Κρήτης, τιμωρώντας έτσι τον Μινώα. Ζούσε στο Λαβύρινθο. Εκεί κατασπάρασε τους 7 νέους και τις 7 νέες που πλήρωνε σαν φόρο υποτέλειας η Αθηνά στον Μίνωα. Σκοτώνεται απο το Θησέα με την βοήθεια της Αριάδνης.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Από τις έρευνες των παλαιοανακτορικών κέντρων αναπλάθεται μια κοινωνική ζωή, διαμορφωμένη σε τάξεις. Στην ανώτερη βαθμίδα βρίσκονται οι ευγενείς και τα πρόσωπα της βασιλικής οικογένειας. Η Θρησκεία και τα ιερατεία έπαιζαν σημαντικότατο ρόλο ακόμα και στις πολιτικές αποφάσεις. Θεωρείται πιθανότερο ένα πολιτικό κοινωνικό σύστημα θεοκρατικό. Οι Νόμοι ήταν Θεϊκοί και σεβαστοί από όλους. Ο βασιλιάς που ταυτίστηκε με τα χρόνια με το όνομα του Μίνωα ήταν ταυτόχρονα αρχιερέας, αρχιστράτηγος, δικαστής. Περιτριγυριζόταν από ακολουθία σημαντικών προσώπων που είχαν διάφορες αρμοδιότητες. Ακολουθούσε η τάξη των εμπόρων και των αγροτών. Στα χρόνια της ακμής του Μινωικού πολιτισμού δημιουργείται μια νέα ανώτερη τάξη που στηρίζει τα δικαιώματα της στον πλούτο: Οι έμποροι, οι ναυτικοί, οι βιοτέχνες. Οι αγρότες βοηθούνται από τα νέα τελειοποιημένα αγροτικά εργαλεία και αναπτύσουν ειδικά αρδευτικά συστήματα για την παραγωγή προϊόντων.
	ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ Ο Πρίγκιπας με τα κρίνα Το πολιτικό σύστημα είναι η συγκεντρωτική βασιλική εξουσία και βασίζεται στη θεοκρατική αντίληψη ότι ο Βασιλιάς αντλεί την εξουσία από το Θεό. Τα σύμβολα της εξουσία του είναι το στέμμα με τα κρίνα, τα φτερά του παγωνιού, το περιδέραιο με τα κρίνα και το μυθικό πτηνό ο Γρύπας.
	ΜΙΝΩΑΣ Κεντρικό πρόσωπο του κρητικού πολιτισμού είναι ο βασιλιάς της Κνωσού ο Μίνωας. Γύρω από το πρόσωπο του δημιουργήθηκαν πολυάριθμοι μύθοι. Γιός και μαθητής του Δία έπαιρνε από αυτόν τους Νόμους για τη διακυβέρνηση του κράτους. Ήταν γνωστή η δικαιοσύνη του και γι αυτό οι αρχαίοι πίστευαν ότι ο Μίνωας ήταν κριτής των νεκρών στον ?δη, μαζί με τον αδερφό του Ροδάμανθυ. Ο Μίνωας επέβαλε την κυριαρχία του στο νησί αφού έδιωξε πρώτα τα αδέρφια του από την Κρήτη. Ο Ροδάμανθυς κατέφυγε στην Βοιωτία και ο Σαρπηδόνας στα Μικρασιατικά παράλια. Ο πυρήνας της ιστορικής αλήθειας που κρύβεται από τον μύθο παρουσιάζει τη λεγόμενη "Μινωική Ειρήνη" να επιβάλλεται στην Κρήτη ύστερα από σκληρούς αγώνες της κεντρικής εξουσίας της Κνωσού
	ΜΙΝΩΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΙΑ Η Μινωική εξάπλωση στο Αιγαίο θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί χωρίς την θαλασσοκρατία των Κρητών. Υπήρχε συστηματική οργάνωση του στόλου ικανή να εξασφαλίσει την Κρήτη από πειρατικές επιδρομές και διαρκή ειρήνη. Οι ατείχιστες πόλεις της Κρήτης προϋποθέτουν αδιάκοπη επαγρύπνηση του ναυτικού. Μινωικά καράβια Αρχαία λιμάνια στο νότο του νησιού: Μάταλα , Κομμός, Ιεράπετρα, Μακρύ Γιαλό, εξασφαλίζουν την επαφή με την Ανατολή και την Αίγυπτο. Η Ζάκρο για το Ανατολικό Αιγαίο, οι όρμοι των Μαλλίων, του Μεραμπέλου, της Ψείρας, του Μόχλου, της Σητείας για όλο το Αιγαίο. Το εμπόριο ήταν ουσιαστικά βασιλικό και οι έμποροι κατά κάποιο τρόπο υπάλληλοι του Βασιλιά. Εξήγαγαν κρασιά, λάδι, ξυλεία από κυπαρίσσια και κέδρους οικιακά σκεύη, κοσμήματα, αμφορείς, φάρμακα.
	ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ Οι πληροφορίες για το ιδιωτικό βίο είναι περιορισμένες. Καλύτερα γνωρίζουμε την οργάνωση της καθημερινής ζωής στα ανάκτορα από ότι στην ύπαιθρο γιατί τα ευρήματα είναι λιγότερα.Ο λαός είναι ποιμενικός γεωργικός και αστικός.
Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ Υπάρχουν ποικίλες αγροτικές γιορτές για την λατρεία των φυσικών δυνάμεων. Χαρακτηριστικός ο ?χορός των Θεριστών?. Το αγγείο του βρέθηκε στην Αγ. Τριάδα της Μεσσαράς. Τα σπίτια τους ήταν απλά κυρίως ορθογώνια, με την κύρια αίθουσα και τα μικρά συνεχιζόμενα δωμάτια των παιδιών και των γυναικών, το κελάρι με τα πιθάρια και τις στάμνες. Οι γυναίκες κλώθουν και υφαίνουν, όμως βοηθούν και τους άντρες στα περιβόλια και χωράφια. Στο κάθε αγρόκτημα εφαρμόζεται η πολυκαλλιέργεια, λίγη κτηνοτροφία και μελισσοκομεία. Η κρητική χρονιά καθορίζεται από τις τρείς εποχές: την εποχή των βροχών, Νοέμβριο έως Φεβρουάριο, την εποχή της άνθισης, Μάρτιο έως Ιούνιο, την εποχή της ξηρασίας, Ιούλιο έως Οκτώβριο. Καλλιεργούσαν όσπρια σιτάρι, κριθάρι. Είχαν αμπέλια και ελιές. Ο χωρικός της Κρήτης θεωρούσε την ελιά ιερή. Δημητριακά, φρούτα, κρασί, ελιές ήταν τα βασικά της Κρητικής ζωής. Το κυνήγι μαζί με το χορό αποτελούσαν το μεγάλο πάθος των Κρητών. Η Θεά Δίκτυννα που λάτρευαν ήταν η Θεά του κυνηγιού και ταυτίστηκε αργότερα με την Θεά Aρτεμη.
Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ Οι κατοικίες στην πόλη ήταν πιο πυκνές από ότι στις αγροτικές περιοχές και συγκεντρώνουν πληθυσμό μερικών χιλιάδων ατόμων. Εκεί βρισκόταν τα όργανα της εξουσίας. Οι πόλεις ήταν ατείχιστες και τα σπίτια συνήθως με δύο ή τρεις ορόφους. Τα ανάκτορα ξεχώριζαν με τις μεγάλες κεντρικές αίθουσες, τους φωταγωγούς, τις αίθουσες των λουτρών, τις επιβλητικές σκάλες, τους κρεμαστούς κήπους τους πολλούς ορόφους όπου βρίσκονταν τα γραφεία, τα ιερά και οι χώροι τελετών και υποδοχής. Η λέξη λαβύρινθος ήταν μια κοινή λέξη που σήμαινε ανάκτορο ή βασιλικό πύργο. Στα αρχαία κείμενα τη συναντάμε να αναφέρεται ως στοά σκαμμένη σε βράχους, διαδρόμους ιερών και υπόγειων τάφων. Υπήρχαν υδραυλικές εγκαταστάσεις και σύστημα αποχέτευσης. Ξεχωριστοί χώροι ήταν τα εργαστήρια. Οι κάτοικοι των πόλεων ξεκινούσαν νωρίς για την δουλειά τους περνώντας από μικρά πλακόστρωτα σοκάκια με πεζοδρόμιο στη μέση. Τους άρεσαν πολύ οι γιορτές. Παρακολουθούσαν αθλητικούς αγώνες, τις εποχιακές γιορτές και δημιουργούσαν ιερές πομπές. Χόρευαν με τους ήχους της λύρας και του σείστρου. Έκαναν θυσίες. Υπήρχαν επικοινωνίες με τις άλλες πόλεις από δρόμους θαλασσινούς αλλά και οδικούς. Αν και κάθε πόλη διατηρούσε την αυτονομία της ο πολιτισμός ήταν κοινός.
	Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΜΙΝΩΙΚΗ ΚΡΗΤΗ Το μπάνιο της Βασίλισσας Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά στη Μινωική Κρήτη ήταν η μεγάλη ελευθερία των γυναικών που συμμετέχουν σε κάθε εκδήλωση της κοινωνικής ζωής. Έπαιρναν μέρος σε κάθε είδους εξωοικιακές ασχολίες συμμετείχαν σε επικίνδυνα αγωνίσματα, εξορμούσαν σε κυνηγετικές εκδρομές. Έπαιρναν μέρος στις χορευτικές επιδείξεις.
	Οι Κυρίες με τα γαλάζια Τις ενδιέφερε η περιποίηση του σώματος, του προσώπου, των μαλλιών. Έβαφαν τα χείλια, τα μάτια τους, λέπταιναν τα φρύδια τους και φορούσαν κοσμήματα. Παριζιάνα Τα φορέματα προκαλούν έκπληξη γιατί αφήνουν ακάλυπτα τα στήθη, έχουν περίτεχνες ζώνες και πολλούς φραμπαλάδες. Φορούσαν μπερέδες καπελίνα και άλλα καλύμματα στο κεφάλι ενώ τα χτενίσματα ήταν περίτεχνα. Συμπλήρωναν την κόμμωση με ταινίες και δικτυωτά πλέγματα, αφήνωντας μικρές μπούκλες να στεφανώνουν το πρόσωπο. Η ισοτιμία των γυναικών στην Μινωική Κρήτη φανερώνει μια ανώτερη αντίληψη της ζωής.
	ΜΙΝΩΪΚΗ ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΓΡΑΦΗ Κατά την πρώτη Νεοανακτορική φάση χρησιμοποιήθηκε η ιερογλυφική γραφή. Οι ιερογλυφικοί χαρακτήρες στην πορεία απλοποιήθηκαν και εφαρμόστηκαν συλλαβογράμματα και προσδιοριστικά στοιχεία.. Έχουμε το Γραμμικό σύστημα Β που στην Κρήτη χρησιμοποιήθηκε μόνο στην Κνωσσό. Διαβάστηκαν συλλαβογράμματα της Γραμμικής Β που αντιστιχόυσαν σε φωνητικές αξίες: Ασασάρα και Ασασάραμε, ονόματα που αναφέρονται πιθανόν σε Μινωϊκή θεότητα ή Δα Μα μητέρα Γή. Υποθέσεις μόνο έχουν διατυπωθεί για την Γραμμική Α μια γλωσσα πολύ διαφορετική απο τις αρχαίες γλώσσες χωρίς ακόμα να έχει αποκρυπτογραφηθεί.
	Τα στοιχεία της γραφής Α βρέθηκαν σε πήλινες πινακίδες ή σε ιερά σκεύη. Τα κυριότερα βρέθηκαν στα ανάκτορα της Φαιστού, στην Αγ. Τριάδα και στη Ζάκρο. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και ο δίσκος της Φαιστού. Τα κείμενα της Γραμμικής Β που αποκρυπτογραφήθηκαν έχουν λογιστικό ή θρησκευτικό χαρακτήρα
	Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΦΑΙΣΤΟΥ Παρά την εμφάνιση των γραμμικών συστημάτων κατά την τελευταία φάση της Παλαιοανακτορικής περιόδου η ιερογλυφική εξακολούθησε να χρησιμοποιείται για τα ιερά κείμενα. Ένα σπουδαίο δείγμα ιερογλυφικού κειμένου που ανήκει στην πρώτη Νεοανακτορική περίοδο είναι ο Δίσκος της Φαιστού. Ανακαλύφθηκε το 1908. Το κείμενο τυπώθηκε πάνω σε δύο ενός πήλινου Δίσκου κοχλιωτά από την περιφέρεια προς το κέντρο. Συνολικά ο δίσκος περιέχει 241 σημεία 45 διαφορετικών σε ομάδες με κάθετες γραμμές. Τα σημεία των τύπων επαναλαμβάνονται αρκετές φορές και παριστάνουν ανθρώπινες μορφές, πουλιά, ψάρια, έντομα, κεφάλια και πόδια ζώων, καράβια τόξα, αξίνες κ.α. Μέχρι στιγμής δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί τα στοιχεία. Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι πρόκειται για ύμνο στη θεότητα. Ο τρόπος αποτύπωσης των στοιχείων αποτελεί την αρχαιότερη εφεύρεση της Τυπογραφίας.
Υλικό-Κείμενα: Aetossss - Σελίδα: Nena_in_nefeli